اجزاء اصلی ساختمان شیرآلات صنعتی عبارتند از: 

بدنه (body): بدنه‌‏ی شیر یک محفظه‌‏ی توخالی برای عبور سیال است که باید بتواند فشار سیال را تحمل کند و به خط لوله نصب می‌‏شود و شامل اجزای درونی یا تریم شیر می‌باشد. جنس بدنه‌‏ی شیر معمولا فلزی یا پلاستیکی است. استفاده از برنز، برنج، چدن، فولاد و فولاد زنگ‌نزن در ساخت بدنه‌‏ی شیرآلات صنعتی بسیار متداول است. اکثر شیرهای مورد استفاده در صنعت نفت و گاز از جنس فولاد با گرید WCB می‌باشند. در فروش شیرآلات صنعتی مکان استفاده مهم است. در خطوط اسید سولفوریک که بسیار خورنده است معمولا از آلیاژ alloy 20 استفاده می‌شود. از شیرهای با جنس hastelloy معمولا در کاربردهای دما بالا و نیروگاه‌های هسته‏‌ای و از شیرآلات صنعتی با جنس inconel معمولا در خطوط هیدروژن استفاده می‌شود. از شیرهایی با جنس پلاستیک معمولا در کاربردهای فشار پایین استفاده می‌شود.

کلاهک، درپوش، بانت (bonnet): بانِت قطعه‏‌ی مکمل مجموعه‌‏ی بدنه است که معمولا به صورت اتصال رزوه‌ای (در شیرهای کوچک) یا فلنجی به بدنه متصل می‌شود. در اکثر موارد ساقه از میان این قطعه عبور می‌نماید. معمولا پس از قرار دادن اجزای درونی شیر برای بستن محفظه و نگه‌داشتن همه چیز درون آن، از بانت استفاده می‌شود. بسیاری از شیرها از جمله شیرهای سماوری یا توپی فاقد بانت هستند چرا که مکانیزم سر هم‌بندی اجزای آن به گونه دیگری است.

هندل، هندویلو عملگر (handle/hand-wheel or actuator): هندل، اهرم یا دسته‏‌ای است که به وسیله‏‌ی آن می‌توان شیر را از بیرون باز یا بسته کرد. هندویل دسته‌‏ای به شکل چرخ یا فرمان است که با چرخاندن آن توسط دست، شیر باز و بسته می‌شود. شیرآلات صنعتی اتوماتیک معمولا فاقد هندل یا هندویل هستند، هر چند برخی گونه‌ها ممکن است برای مواقع اضطراری شامل اهرمی دستی نیز باشند. عملگر، یک مکانیزم یا دستگاه است که به کمک آن می‌توان شیر را از بیرون و از راه دور یا نزدیک، باز یا بسته کرد. بعضی از شیرها مانند شیرهای یک طرفه فاقد هرگونه هندویل یا عملگری هستند چرا که مکانیزم عملکرد آنها به صورت داخلی و خودکار است. برای فروش شیرآلات صنعتی به این اجزای آن توجه می شود.

مهره هندویل (hand-wheel nut): مهره‌ای است که هندویل توسط آن به استم سفت می‌شود و جنس آن از فولاد ساده کربنی است.

نشان دهنده‌‏ی موقعیت (position indicator): قطعه‌ای که موقعیت عضو کنترل جریان را از بیرون شیر نشان می‌دهد.

عضو مسدودکننده‏‌ی جریان (obturator): قسمتی از یک شیر که وظیفه قطع و وصل، تنظیم یا انحراف جریان را بر عهده دارد. این قطعه در شیر توپی کروی شکل، در شیر سماوری معمولا مخروطی شکل، در شیر دروازه‌ای گوه‌ای شکل یا صفحه‌ای سوراخ دار و در شیر بشقابی و شیر یک‌‏طرفه به شکل دیسک است. 

نشیمن‌گاه (سيت) (seat): سطوح داخلی بدنه‌‏ی شیر که در اثر تماس عضو مسدودکننده‌‏ی جریان با آن، شیر عمل آب‌بندی را انجام می‌دهد نشیمن‌گاه یا سیت نامیده می‌شود. باید در نظر داشت در حالتی که شیر بسته ‌است، مجرابند با سیت‌ها در تماس است. سطوح سیت که در آب‌بندی ایفای نقش دارند جزء تریم محسوب می‌شوند.

ساقه (stem): ساقه، شفت، استم یا میله به قطعه‌ای گفته می‌شود که وظیفه انتقال نیرو از طرف اپراتور به عضو مسدودکننده‏‌ی جریان را بر عهده دارد. این قطعه می‌تواند شامل یک یا چند جزء باشد. حداقل قطر استم در شیرهای دروازه‏ای در جداول استاندارد API-600 آورده شده‌ است. رزوه‌های استم از نوع دنده‏‌ی ذوزنقه‌ای که مختص انتقال قدرت هستند، بوده و دنده‌ها به صورت چپ‏‌گرد می‌باشند تا هنگام چرخش هندویل در جهت عقربه‌های ساعت شیر بسته شود. طراحی انتهای پایینی استم باید به نحوی باشد که هنگامی که شیر در سرویس است، دیسک در جای خود نچرخد و استم از دیسک جدا نشود. (شرکت چشم انداز صنعت جزو شرکت های فروش شیرآلات صنعتی می باشد.)

پکینگ (packing): پکینگ‌ها وظیفه آب‌بندی دور استم را بر عهده دارند. این عمل با فشرده شدن آن‌ها توسط گلند صورت می‌پذیرد و محل قرارگیری آن‌ها stuffing box می‌باشد. حداقل تعداد آن‌ها نباید کمتر از ۵ حلقه باشد. سایز پکینگ‌ها و میزان لقی آن‌ها در استاندارد API-600 مشخص شده‌ است.

واشرها (gasket): در شیرهایی که بدنه و کلاهک، درپوش، کپ، کلوژر و ... با اتصال فلنجی متصل می‌شوند، بین فلنج‏‌ها از گسکت‌ها برای آب‌بندی استفاده می‌شود. گسکت‌ها باید متناسب با محدوده‌‏ی دمایی شیر انتخاب شوند و همچنین بتوانند تحمل فشار طراحی شیر را داشته باشند. برخی از انواع گسکت شامل flat، spiral، O ring، C ring و U ring Ring- U Ring می‌‏باشند.

گلند (gland): بوش دو پله‌ای که برای فشرده‏‌سازی پکینگ‌ها در بالای آن‌ها قرار می‌گیرد.

فنر (spring): بسیاری از شیرها از فنر استفاده می‌کنند. در شیرهای اطمینان برای ایجاد یک پیش‌‏بار از فنر استفاده می‌شود. در شیرآلات صنعتی توپی و دروازه‏ای بزرگ معمولا در پشت سیت‌رینگ‌های شیر از فنر برای ایجاد پیش‌بار برای افزایش کارایی مکانیزم آب‌بندی استفاده می‌شود.

تریم (Trim): قطعاتی که در آب‌بندی، نقش مستقیم داشته باشند و معمولا با سیال عامل در تماس مستقیم قرار می‌گیرند اصطلاحا تریم نامیده می‌شوند. متریال‌هایی که به‌طور استاندارد می‌توانند برای این قطعات به کار برده شوند در جداول استاندارد API-600 آورده شده‌اند. (شرکت چشم انداز صنعت بین الملل یکی از شرکت های فروش شیرآلات صنعتی با کیفیت می باشد.)

تریم در شیرهای دروازه‌ای شامل موارد زير است:

استم (stem) 
نشیمن‌گاه (seat surface)
قسمت آب‌بند دیسک (gate seating surface)
بک سیت بوشینگ (back seat bushing)

قسمت‌های کوچک داخلی که به‌طور عادی با سیال در ارتباط هستند، مانند پین‌هایی که استم را به گیت متصل می‌کنند.

می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله اجزاء شیرآلات صنعتی و تقسیم بندی آنها را بخوانید.

آب‏‌بندی شيرها به دو دسته‌‏ی داخلي و خارجي تقسيم مي‏‌شود.

آب‌بندی داخلی: همه‏‌ی شیرآلات صنعتی قابلیت یکسانی در آب‌بندی و ايجاد عدم نشتی ندارند و از نقطه نظر آب‌بندی معمولا به انواع مختلفی تقسیم‌‏بندی می‌شوند. این شیرها معمولا به دو دسته اصلی متالسیت (نشیمن‌گاه فلزی) و سافت‏‌سیت (نشیمن‌گاه نرم) تقسیم می‌شوند.

آب‌بندی خارجی: علاوه بر نشتی داخلی، شیرها اغلب از ناحیه‏‌ی کنار استم نیز دچار نشتی می‌گردند. برای آب‌بندی شیرها از ناحیه استم، معمولا از نوعی الیاف از جنس پنبه نسوز و گرافیت که packing ناميده می‌شود، استفاده می‌گردد. این پکینگ‌ها به صورت حلقه‌هایی برش داده می‌شوند و در داخل شیاری در کنار استم قرار داده شده و توسط مجموعه‏‌ی گلند فشرده می‌گردند. سفت کردن بیش از حد مهره‌های گلند باعث بالا رفتن توان مورد نیاز برای باز و بسته کردن شیر شده و شل بودن آن نیز می‌تواند باعث نشتی از ناحیه‏ي ساقه یا استم گردد. در بعضی از موارد که هیچ نوع نشتی از ناحیه‏‌ی استم مجاز نباشد و سیال داخلی بسیار خطرناک یا کشنده باشد، از شیرهای خاصی به نام شیرهای دیافراگمی استفاده می‌گردد. در این نوع شیرها سیال توسط دیافراگمی صفحه‌‏ای که معمولا از جنس فلزی می‌باشد از قسمت بانِت شیر جدا می‌شود و امکان نشتی در این شیرها بسیار پایین می‌باشد.

دسته‏‌بندی شيرها بر اساس آب‌بندی داخلی عبارتند از:

متال‏سیت (نشیمن‌گاه‌های سخت) (hard seat): آب‌بندی در شیرهای متالسیت که معمولا به صورت فلز بر روی فلز است دشوارتر بوده و نیاز به داشتن دو سطح کاملا صیقلی از فلز است. در این نوع مکانیزم آب‌بندی، معمولا توسط استانداردها يك میزان مشخصي نشتی به عنوان نشتی مجاز در نظر گرفته می‌شود. از مزیت‌های این نوع آب‌بندی توان تحمل دما و فشارهای کاری بسیار بالا و عدم تخریب توسط مواد ساینده است. تقریبا تمام شیرهای فلزی که از این نوع نشیمن‌گاه استفاده می‌کنند مقدار بسیار کمی نشتی دارند. شیرآلات صنعتی که معمولا از نشیمن‌گاه‌های سخت استفاده می‌کنند عبارت‌اند از: شیرهای دروازه‌ای (gate valve)، شیرهای کروی (globe valve) و شیرهای یک‌طرفه (check valve).

سافت‏‌سیت (نشیمن‌گاه‌های نرم) (soft seat or resilient seat): مکانیزم آب‌بندی سافت‏‌سیت به معنای نشیمن‌گاه قابل ارتجاع و نرم است و معمولا از یک جنس قابل انعطاف و صیقلی مانند تفلون (PTFE) و بعضی از الاستومرها مانند NBR-EPDM استفاده می‌شود. این نوع آب‌بندی بسیار دقیق بوده و بر اساس استانداردها هیچ مقداری از نشتی در این نوع شیرها مجاز نمی‌باشد. از مزایای آن دقت آب‌بندی و نداشتن نشتی به اندازه حتی یک قطره می‌باشد. از معایب آن این است که توسط مواد ساینده از بین می‌رود و در خطوطي که آلودگی وجود دارد چندان قابل استفاده نیستند. شیرآلات صنعتی که معمولا از نشیمن‌گاه‌های نرم استفاده می‌کنند عبارت‌اند از: شیرآلات صنعتی پروانه‌ای (butterfly valve)، شیرهای توپی (ball valve)، شیرهای سماوری (plug valve) و شیرهای دیافراگمی (diaphragm valve).

پوشش‏‌های متداول شیرآلات

پوشش باعث حفاظت از تمامی خطوط لوله، شبکه‌های عمده شهری و بین شهری، کارخانجات و پالایشگاه‌ها در مقابل خوردگی و زنگ‏زدگی می‌شوند. بدنه‌‏ی خارجی شیرها و سایر تجهیزات بسته به شرایط محیطی که قرار است در آن نصب شوند بايستی توسط پوشش‌های محافظ، پوشش داده شوند. محیط‌هایی مانند پالایشگاه‌های روی آب به دلیل وجود رطوبت بالا و کلریدها، دارای شرایط بسیار خورنده‌‏ای هستند که باید از شیرهایی با بدنه‌هایی از قبیل فولادهای زنگ‌‏نزن با درصد کروم و آلیاژ بالا استفاده شود. در محیط‌هایی با خورندگی کمتر، مانند خشکی، استفاده از حفاظت کاتودیک و یک پوشش محافظ می‌تواند شیرهای فولادی معمولی را تا حد قابل قبولی در مقابل خوردگی حفظ کند. یکی از شرکت های فروش شیرآلات صنعتی و پوشش ها، شرکت چشم انداز صنعت بین الملل می باشد.

می توانید برای آشنایی با سایر شیرآلات وارد لینک شوید.

برخی از پوشش‌های متداول برای شیرآلات عبارتند از:

پوشش نوار پترولاتیوم (petrolatum): به صورت یک مجموعه شامل پرایمر، نوار و لاستیک می‌باشد و برای شیرهایی که قرار است زیر خاک دفن شوند مناسب هستند.

پوشش‌ پلی‏یورتان (polyurethan) دوجزئی: به صورت یک مجموعه‏‌ی دو جزئی شامل رزین و هاردنر با نسبت‌های اختلاط به خصوص می‌باشد و به صورت سرد و گرم و اسپری یا توسط برس اعمال می‌شود. این پوشش در مقابل اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید مقاومت خوبی دارد. ضخامت این پوشش‌ها بسته به خورندگی محیط از ۵۰۰  میکرون تا ۲۵۰۰ میکرون توصیه می‌شود.

پوشش اپوکسی (epoxy) دوجزئی: به صورت یک مجموعه‏ي دو جزئی شامل رزین و هاردنر با نسبت‌های اختلاط به خصوص می‌باشد و به صورت سرد و گرم و اسپری یا توسط برس اعمال می‌شود. این پوشش در مقابل اشعه‏ي ماوراء بنفش خورشید چندان مقاوم نیست و به همین دلیل توصیه می‌شود برای شیرهای دفنی یا مکان‌هایی که دور از آفتاب مستقیم باشد استفاده گردد. ضخامت این پوشش‌ها بسته به خورندگی محیط از ۵۰۰ میکرون تا ۲۵۰۰ میکرون توصیه می‌شود.

کلتار (قیر) (coal tar): بیشتر برای شیرهای سماوری گاز با اندازه‌های زیر ۴ اینچ کاربرد دارد. این پوشش معمولا قیر بر پایه‌ی زغال‌سنگ بوده و قیمت قابل قبولی دارد. استفاده از این نوع پوشش به دلیل مخاطرات محیط زیستی در حال جایگزینی است. 

رنگ‌های اپوکسی و پلییورتان: معمولا خواصی مشابه پوشش‌های اپوکسی و پلی‏یورتان دارند با این تفاوت که برای محیط‌هایی با خورندگی کم و با ضخامت‌های پایین در حدود 15-60 میکرون و به صورت ترکیبی سه لایه شامل اپوکسی غنی از روی، اپوکسی و پلییورتان اعمال می‌شود.