لول گیج (Level Gauge) : ابزاری برای سنجش دقیق سطح مایعات درون مخازن، دیگ بخار یا آب گرم است. ساختار ساده و اطمینان از عملکرد دقیق آن‌ها، خطای اندازه‌گیری صفر، قابلیت استفاده در سیالات چندفازی و خورنده، طول عمر بالا و قیمت بهینه، قابلیت استفاده در شرایط دما و فشار بالا از دلايل استفاده‏‌ی گسترده اين تجهيزات است.

انواع لول گيج‏‌ها عبارتند از: 

لول گيج‌‏ها شیشه‌ای (gauge glass): در این تکنولوژی با ساختن بخشی از مخزن با مواد شفاف یا عبور دادن بخشی از مایع داخل مخزن از لوله‌ای شفاف که اتصالی جانبی با آن دارد، امکان نمایش میزان سطح سیال بدون واسطه و به کمک چشم امکان‌پذیر می‌شود.

تقسيم‏‌بندی لول گیج‌های شیشه‌ای عبارتند از:

لوله‌ای (tubular): یک لول گیج لوله‌ای شامل یک منبع شفاف شیشه‌ای یا پلاستیکی است که بین دو شیر در بالا و پایین محدود شده است. ممکن است این ابزار دقیق دارای درپوش‌هایی (caps) در بالا و پایین باشد. برای محافظت از شیشه از دو روش میله‌های محافظ یا کاور پلاستیکی محافظ mica shield استفاده می‌شود. این تجهیز به صورت عمودی در کنار مخزن و با اتصالات مناسب نصب می‌شوند. اما این تکنولوژی برای استفاده در سیالات فرایندی خطرناک، مناسب نیست. در استاندارد IPS آمده است که استفاده از این سیستم در دماهای زیر 94 C و فشارهای زیر 1 bar و در صورت وجود نداشتن مواد سمی و خورنده مجاز است. همچنین طول این شیشه‌ها نباید از 75 cm بیش‌تر باشد. در صنایع نفت و گاز به دلیل تحت فشار بودن سیالات و بعضا سمی بودن آن‌ها، شکسته شدن شیشه‏‌ی لوله‌ی چمبر می‌تواند بسیار خطرناک باشد، به همین دلیل در صنعت نفت از این روش معمولا استفاده نمی‌شود.

زرهی (armored): كه شامل دو نوع می‌‏باشد:

انعکاسی (رفلکسی) (reflex): اساس کار لول گیج رفلکسی بر بازتابش نور خارجی استوار است. در صورتی که نور به بخشی از شیشه بتابد که مایع به آن بخش رسیده باشد، امکان عبور از کل گیج را می‌یابد. بنابراین در هنگام برخورد به دیواره‏‌ی پشتی چمبر که معمولا تیره رنگ است، بازتابشی تیره و مشکی ایجاد می‌کند. مایعاتی مات مانند شیر، نور را از سطح شیشه یا منشور باز می‌گردانند و در این حالت، ستونی سفید رنگ مشاهده می‌شود. هنگامی که نور به سطحی از شیشه می‌تابد که مایع وجود ندارد، بازتابش داخلی رخ می‌دهد. بازتابش داخلی هنگامی رخ می‌دهد که نور عبوری از یک ماده با ثابت شکست مشخص می‌خواهد به ماده‌ای با ثابت شکست پایین‏‌تر وارد شود. در محل برخورد دو ماده شکست نور اتفاق می‌افتد. از آنجا که در این موارد سطح آشکار شده تیره رنگ است غالبا نیازی به استفاده از نورافکن نیست.

با توجه به توضیحات فوق مشخص است که در مواردی که سیال شفاف و بی‌رنگ است از این نوع ابزار دقیق به خوبی می‌توان بهره برد. استفاده از این نوع گیج‌ها در اکثر سرویس‌های بخار تا فشار‌های بالا (به طور مثال 30 bar) انجام می‌پذیرد. شایان ذکر است این نوع شیشه در صنایع فرایندی نیز کاربرد دارند. کاربرد لول گیج رفلکسی در ابزار دقیق به مایعات تمیز محدود می‌شود. معمولا در صنعت برای سرویس‌هایی شامل هیدرو کربن‌‏های سنگین‏‌تر استفاده می‌شود. در مواردی ممکن است برای سرویس‌های هیدروکربن‏‌های سبک‏‌تر نیز استفاده شوند، البته به شرطی که سیال توانایی حل کردن رنگ و پوشش دائمی گیج را نداشته باشد.

شفاف (ترنسپرنت) (transparent): در این نوع از گیج‏‌ها، مایع بین شیشه‌های شفاف احاطه می‌شود. این کار باعث نمایش کاملی از سطح سیال می‌شود. با استفاده از نورافکن در پشت تجهیز می‌توان امکان دید را بیشتر کرد. در این نورافکن‌ها معمولا از دیود یا LED استفاده می‌شود تا مصرف انرژی کم شده و مدت کارکرد تجهیز بالا رود. گاهی  به جای دیود از لامپ‌های هالوژن و فلورسنت نیز استفاده می‌شود. طبق استاندارد IPS باید از لامپ‌های ضد انفجار با حداقل توان 40 وات استفاده کرد.

جنس مواد در تماس می‌توانند از کربن استیل (CS)، استیل ضد زنگ (SS)، تیتانیوم، 22CrDuplex، Hastelloy B، Hastelloy C و 25CrSuperDuplex باشد. جنس شیشه‏‌ی لول گیج ترانسپرنت معمولا از بروسیلیکات است و در دماهای خیلی بالا از آلومینیوم سیلیکات استفاده می‌شود. آلومینیوم سیلیکات دارای انتقال حرارتی بالایی است و می‌تواند در بالاترین مقدار دما و فشار بخار، کارایی داشته باشد. برای جلوگیری از خوردگی شیشه‌ها با مواد خورنده، می‌توان از پوشش میکا یا PTFE استفاده کرد.

شرايط استفاده از لول گيج شفاف عبارتند از:

• سیال شامل مواد اسیدی، سوزآور و کثیف باشد.
• بخار فشار سيال بالا باشد.
• امكان مشاهده‏‌ی سطح واسط بین دو مایع با چگالی مختلف.

لول گيج‏‌ها مغناطیسی (magnetic level indicator): نوعی نمایش‌گر سطح مایع در مخازن است. سیستم کار به این صورت است که یک آهن‌ربا توسط شناور در استوانه‏‌ی لول گیج بالا و پایین می‏‌رود. یک ستون از آهن‌رباها در طول مسیر این حرکت وجود دارند که آهن‌رباها روی هم آن‌جا چیده شده‌‏اند و یک طرف هر آهن‌ربا سفید و طرف دیگر رنگی می‏‌باشد که هرگاه آهن‌ربای متصل به شناور از مقابل آن‌ها عبور کند بر اثر جذب و دفع قطب‏‌های مغناطیسی، دانه به دانه‏‌ی این آهن‌رباها چرخیده و سطح مایع را نمایش می‌دهند. به وسیله‏‌ی سنسورهای آهن‌ربایی که بر روی لول گیج مغناطیسی نصب می‏‌گردند، می‏‌توان فرمان‏‌های لازم را توسط پانل الکتریکی مربوطه مستقیما به تابلوهای اصلی برق ارسال نمود و بدین طریق با start و stop کردن الکتروپمپ‏‌های تغذیه‌ی مخازن، سطح مایع را در ارتفاع موردنظر کنترل نمود یا با نصب لول ترانسمیتر بر روی لول گیج مغناطیسی می‏‌توان با ارسال جریان خروجی 4-20 mA به سیستم‏‌های PLC یا مانیتورینگ در محل‏‌های جداگانه‏‌ای سطح سیال را مشاهده و کنترل نمود.

لول گیج مغناطیسی از ناحیه‏‏‌ی نازل‏‌های مربوطه به صورت عمودی بر روی مخازن نصب می‌‏گردد. مایع درونی مخزن از طریق نازل پایین به داخل لوله‌ی استوانه‌‏ای لول گیج مغناطیسی هدایت شده و توپی که دارای آهن‌ربای دائمی است را شناور می‏‌سازد. با تغییر سطح مایع داخل لول گیج مغناطیسی، شناور به حرکت درآمده و با روبروی هم قرار گرفتن آهن‌ربای توپی و فلپ‏‌ها و تغییر رنگ فلپ‏‌ها، سطح مایع درون لول گیج مغناطیسی نشان داده می‌‏شود. قسمت‏‌های اصلي اين دستگاه تشكيل شده است از: شناور (float)، چمبر اصلي (float chamber)، قسمت نشان‌‏دهنده (indicator)، فلنج‏‌های رابط و يا nipple های رابط. از کاربردهای لول گیج‏‌های مغناطیسی مي‌‏توان برای مخازن آب، مخازن شیمیایی، تانک‌‏های سوخت، تانک‌‏های اسید، دیگ‏‌های آب گرم و بخار، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی را نام برد.

لول گيج‌ها عقربه ای

لول گيج‌‏ها  میل سنجش (gauging rod method)