آشنایی با میدان های نفتی ایران

در کشور ایران، میدان های نفتی زیادی که در برگیرنده ی مخازن زیرزمینی می باشند، وجود دارد. بعضی از این میادین در حال حاضر فعال و برخی دیگر غیر فعال یا در حال توسعه می باشند.  در این مطلب قصد داریم شما را با میدان های نفتی ایران به طور کامل آشنا کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

میدان نفتی چیست؟

به منطقه یا ناحیه ی جغرافیایی که در آن بتوان چاه های نفتی زیادی را بر روی مخزن ها یا میدان های نفتی حفر کرد و از آنها نفت خام استخراج کرد، میدان نفتی می گویند. هر یک از میادین نفتی در یک مجموعه ای زمین شناسی مجزا و مشخص شده از نظر رسوبی و محیطی قرار دارند. بهتر است بدانید که حدود 75 درصد از کل منابع نفت موجود در جهان، در کشورهای خاورمیانه قرار گرفته است. همچنین ممکن است میدان نفتی در میان دو کشور مشترک باشد.

مالکیت کل میدان های نفت و گاز ایران در اختیار چه شرکتی می باشد؟

مالکیت همه ی میادین نفتی و گازی کشور ایران در اختیار شرکت ملی نفت ایران می باشد. در حال حاضر عملیات های مربوط به تولید در این میادین به وسیله 4 شرکت تابع شرکت ملی نفت به نام های: شرکت نفت فلات قاره ایران، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، شرکت نفت مناطق مرکزی ایران و شرکت نفت و گاز اروندان انجام می شود.

طبق آمار رسمی ارائه شده توسط وزارت نفت ایران، مجموع ذخایر حاصل شده از نفت خام و میعانات گازی در کشور ایران چیزی بیش تر از 154 میلیارد بشکه محاسبه شده است. این مقدار محاسبه شده، 10 درصد از کل ذخیار نفت خام موجود در جهان می باشد. کارشناسان شرکت نفت معتقدن که از مخازن نفتی ایران تا سال 1453 می توان بهره برداری کرد.

بزرگ ‌ترین میدان‌های نفتی

میدان نفتی اهواز: بزرگ ترین میدان نفتی ایران، میدان نفتی اهواز می باشد. حجم ذخیره این میدان بیش از 65 میلیارد بشکه می باشد و میزان ذخیره قابل برداشت از آن 37 میلیارد بشکه است. به دلیل این حجم از ذخیره جزو سومین میدان نفتی بزرگ در جهان محسوب می شود.

میدان نفتی گچساران: این میدان گنجایش ذخیره بیش از 52 میلیارد بشکه نفت را دارد و جزو دومین میدان نفتی بزرگ در ایران به حساب می آید.

میدان نفتی مارون: سومین میدان نفتی ایران، همین میدان نفتی مارون می باشد. گنجایش ذخیره در این میدان نفتی چیزی حدود 46 میلیارد بشکه نفت می باشد؛ که در بنگستان، آسماری و خامی جای می گیرد.

میدان نفتی آزادگان: چهارمین میدان نفتی ایران و همین طور بزرگ ترین میدان نفتی مشترک می باشد. این میدان در لایه اصلی خود که همان سروک می باشد، با میدان مجنون عراق مشترک می باشد.

میدان نفتی آغاجاری: پنجمین میدان نفتی ایران، میدان نفتی آغاجاری می باشد که دارای 30میلیارد بشکه نفت خام می باشد.

چهار میدان نفتی ایران یعنی میدان نفتی اهواز، گچساران، مارون و آغاجاری روی هم بیش از 2 میلیون بشکه از ظرفیت تولید روزانه نفت کشور را به خود اختصاص دادن. حجم تولید نفت خام روزانه توسط میدان نفتی آزادگان نیز حدودا 40 هزار بشکه در روز می باشد. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر وارد لینک شوید.

بزگترین میادین نفتی ایران بر اساس میزان حجم ذخیره نفت خام می باشد. ترتیب این میدان ها به صورت زیر می باشد.

تعداد میدان ‌های نفتی

طبق آخرین اطلاعات مربوط به نفت و گاز، 145 میدان هیدروکربنی که شامل 297 مخزن نفتی و گازی می باشد، در ایران کشف شده است. 102 مورد از این میدان ها مربوط به میدان های نفتی می شود و 43 مورد آنها میدان های گازی هستند. از بین مخزن ها نیز 205 مورد از آن مخزن نفتی و 92 مورد از آن مخزن گاز طبیعی است. 
 
در کشور ایران، هر میدان دارای یک الی سه تا مخزن زیر زمینی می باشد. از بین صد و چهل و پنج میدان موجود در ایران، 78 مورد آنها فعال می باشند؛ که از بین آنها 16 میدان در دریا و 62 میدان در خشکی قرار دارند. همچنین 67 میدان در حال حاضر غیر فعال هستند. 

در حال حاضر بهترین مخزن تولید کننده نفت در ایران، سازند آسماری می باشد که متعلق به دوره الیگو میوسن است. علاوه بر این مورد یکی دیگر از میدان های نفتی که دارای حجم ذخیره بالا و نفت قابل بازیافت فراوانی می باشد، سازند سروک است؛ که مربوط به دوره کرتاسه میانی می باشد. از میدان های نفتی خشکی 106 میلیارد بشکه و از میدان های نفتی دریایی 31 میلیارد بشکه نفت استخراج می شود. 

موقعیت جغرافیایی میدان ‌های نفتی ایران

تعداد زیادی از میدان های کشف شده (حدود 140 میدان) در جنوب غربی ایران یعنی منطقه زاگرس و خلیج فارس می باشند. همین طور میدان هایی در منطقه شمال ایران مرکزی، کپه داغ و خزر جنوبی کشف شده است و یا در حال اکتشاف می باشند. 

با وجود اینکه دریای خزر برای کشور های ساحلی خود منابع نفت و گاز قابل توجه ای دارد، اما هیچ وقت در برنامه های وزارت نفت ایران در رابطه با استخراج نفت، جایگاهی نداشته است. دلیل این مسئله این است که در ناحیه ی جنوب ایران، ذخایر نفت و گاز عظیمی وجود دارد؛ که همواره منبع قابل توجهی در مسئله ی درآمدزایی کشور ایران می باشد. 

از سال 1346 ایران فعالیت خود را در زمینه کشف نفت در دریای خزر شروع کرده است. در سال های 1368 الی 1376 در این دریا سه چاه اکتشافی حفر شد، ولی به خاطر اقتصادی نبودن پروژه، عملیات نیمه تمام ماند. در سال های اخیر شرکت نفت خزر با پیشرفت کند توانسته سرانجام در سال 1391، اولین چاه حفر شده اش را به نفت برساند. این شرکت همچنین در زمینه استخراج نفت از میدان های این منطقه، موفق شد اولین گام خود را در جهت برداشت عملیاتی از این میدان ها بردارد. 

مالکیت میدان های نفتی

مالک اصلی کلیه میدان های نفتی و گازی، شرکت ملی نفت ایران می باشد که در ایران مستقر است.

 مدیریت قسمت گسترده ای از میدان های پر بازده و وسیع ایران، توسط شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب می باشد. این میدان ها بیشتر در قسمت های جنوبی و غربی کشور مستقر می باشند. که همه ی آنها در میدان های بخش خشکی به حساب می آیند. 

مدیریت همه ی میدان های کشور ایران که در آب های خلیج فارس وجود دارد، بر عهده شرکت نفت فلات قاره ایران می باشد.

 میدان های نفتی موجود در قسمت های مرکزی ایران نیز به شرکت نفت مناطق مرکزی ایران واگذار شده است. این میدان های مرکزی جزو میدان های کوچک و  متوسط ایران به حساب می آیند. 

همچنین مدیریت میدان های نفتی نیمه توسعه یافته و توسعه نیافته که در جنوب ایران قرار دارد و به میدان های غرب کارون معروف می باشند، بر عهده شرکت نفت و گاز اروندان می باشد. 

مدیریت میدان های نفتی و گازی که در دریای خزر مستقر هستند نیز توسط شرکت نفت خزر انجام می شود؛ که البته این میدان های دریای خزر هنوز به مرحله ی تولید نرسیده اند.