اجزاء لوله کشی صنعتی

عاملی که علیرغم پیشرفتهای تکنولوژی CAD و نمایش دیجیتالی سیستمهای لوله کشی، بدون تغییر باقی می ماند، اجزاء لوله کشی است. یکی از این اجزاء، لوله و اتصالات می باشد.

این مطلب در ارتباط با انواع لوله و اتصالات که یکی از اجزاء لوله کشی است و سیستمهای لوله کشی را تشکیل می دهند، می باشد. انتخاب طراحی و مواد ساخت بسیار مهم است و باید براساس کار کرد گذشته اجزاء لوله کشی در شرایط طراحی مشابه یا نهایی باشد. بندرت یک مهندس پایپینگ یا طراح با تصمیمات انتخابی مواجه می شود که در پروژه های قبلی در جایی از دنیا، پیش نیامده باشد. 

لازم است که شخص به طور کامل از محدودیتهای اجزاء و همه ی شرایط طراحی آگاه باشد. تجهیزات مورد نیاز در پایپینگ یا لوله کشی صنعتی عبارتند از:

لوله و اتصالات
فلنج ها
شیرآلات صنعتی
پیچها و واشر ها (بستها و آب بند ها)

مقدمه ای بر اجزاء لوله کشی

برای اتصال فرآیند ها و تجهیزات کمکی که در یک کارخانه فرآیندی وجود دارند، لازم است تا مجموعه ای از اجزاء لوله کشی به کار رود که مجموعا به عنوان سیستم لوله کشی نامیده می شود. این مطلب مقدمه ای بر اجزاء لوله کشی برای خواننده است. همه ی اجزاء مشخصات مثبت و منفی، خودشان را دارند و ضروری است تا از قدرت و ضعفشان آگاه باشیم. تعیین اجزاء برای موارد خاص لوله کشی و شیر ها می تواند پیچیده و مخصوص باشد. 

اجزاء خاصی که برای تکمیل سیستم لوله کشی لازم است عبارتند از:

لوله
اتصالات لوله کشی
شیرها
پیچها و واشر ها (بستها و آب بند ها) و
موارد خاص لوله کشی همانند تله های بخار، تکه گاه های لوله و چفت و بست شیرها.

 این اجزاء حامل فشار یا غیر حامل فشار، مونتاژ می شوند تا مجموعه ای از سیستم لوله کشی را شکل دهد. در ادامه گروه لوله و اتصالات را به طور مقدمه ای بیان می کنیم. لازم به ذکر است که همه اجزاء خاصی که موجودیت و ارزش تجاری مختلفی دارند، دارای اهمیت یکسانی در سیستم لوله کشی هستند تا به صورت ایمن و موثری عمل نمایند.

به عنوان نمونه شما می توانید شیر گرانی داشته باشید که در موقعیت خود، به وسیله دو فلنج و واشر نسبتا ارزانتر و مجموعه ای از پیچ ها با قیمت پایین نگه داشته شود، ولی اهمیت این اجزاء کمتر از شیر نیست. مشخصات و روش نصب صحیح لوله و اتصالات یا فلنج های در تماس، واشر ها و پیچها برای اینکه شیر ها در یک سیستم لوله کشی به صورت کارآمدی نصب شده و عمل نمایند، ضروری است.

لوله و اتصالات

لوله شاهرگ اصلی است که قطعات مختلف فرآیند و تجهیزات کمکی یک کارخانه فرآیندی را به هم متصل می نماید. همچنین لوله به عنوان ساده ترین جزء لوله کشی در یک سیستم لوله کشی مورد توجه قرار می گیرد. لوله و اتصالات دو جزء جدا نشدنی از هم هستند؛ زیرا لوله ها به وسیله انواع اتصالات به یکدیگر و یا دیگر اجزاء وصل می شوند. 

لوله ای که در کارخانه فرآیندی به کار می رود با یکی از کد های ASME B31 طراحی می شود و اغلب از یک جنس فلزی مانند کربن استیل، فولاد زنگ نزن، دو فازی، مس یا یک درجه پایین تر، از فلزات نامتعارف تر مانند مونل یا تیتانیم است.

لوله و اتصالات غیر فلزی همانند یکی از انواع پلاستیکها مثل PVC، اپوکسی تقویت شده با شیشه، یا پلاستیک تقویت شده با شیشه، منع نمی شوند و هر کدام مجموعه مشخصات خود را دارند. از آنجایی که لوله و اتصالات فلزی از مواد پرکاربرد در سیستم لوله کشی می باشند، روی این بخش تمرکز بیشتری می شود. 

اجزاء اتصالات لوله، لوله صاف را کامل می کند. و در یک سیستم لوله کشی، لوله و اتصالات باید از نظر شیمیایی و فیزیکی همانند باشند. اجزاء اتصالات لوله برای یک عملکرد یا بیشتر به کار می رود: 

تغییر جهت _ زانویی 45° یا 90° 
تغییر جهت _ سه راه مساوی 
کاهش در اندازه لوله_ کاهش دهنده های هم مرکز و غیر هم مرکز، ربط پرسی (swage) 
کاهش در اندازه لوله و تغییر جهت_ سه راه کاهنده
فلنج _ اتصال لوله، جفت کننده،  بست
اتصال انشعاب تقویت شده_ خروجی جوشی، خروجی حفره ای، خروجی رزوه ای
اتصال مکانیکی _ فلنجها

لوله و اتصالات مورد استفاده برای پروژه ها که با کد ASME B31 طراحی می شود با ابعاد استاندارد ساخته می شود و بر پایه اندازه لوله و ضخامت دیواره است. این ابعاد ثابت، ضروری است تا به طرح لوله کشی اجازه جانمایی و تعیین مسیر موثر سیستم لوله کشی را بدهد. 

تمامی این اجزاء لوله کشی را می توان به وسیله چندین روش جوشکاری و مکانیکی به یکدیگر وصل نمود: جوش لب به لب، جوش حفره ای یا انتهای رزوه دار، فلنجها (پیچها و واشر ها)، یا اتصالات ویژه مکانیکی (انتهای برجسته).