شیر پنوماتیک قطع و وصل ( pneumatic control valve ) : یکی از مهم‌‏ترین و پیچیده‏‌ترین تجهیزات ابزار دقیق محسوب می‏‌گردد و در بیش‌تر موارد کنترل فلو، فشار و دمای سیالات به عنوان عنصر نهائی یک لوپ کنترل نقش ایفا می‏‌کند. معمولا برای کنترل دقیق فلو سیالات به صورت اتوماتیک از گلاب ولو که همان نام دیگر شیر کروی است و یا شیر پروانه‌ای استفاده می‏‌گردد. صرف نظر از نوع شیر که بسته به شرایط می‏‌تواند از انواع مختلف و مکانیزم‏‌های متفاوت استفاده کند برای داشتن یک کنترل ولو یا شیر خودکار نیاز به یک (actuator) یا عمل کننده داریم. متداول‌ترین عملگرهای مورد استفاده برای شیرهای خودکار و کنترلی عبارتند از:

عملگر‌های بادی (pneumatic) یا دیافراگمی، موتوری از نوع الکتریکی، هیدرولیکی یا پنوماتیکی، ترموستاتیکی و یا حتی مغناطیسی (solenoid) نظیر شیر برقی. همچنین شیرهای کنترلی با الحاق ابزاری به نام (positioner) که تجهیزی جهت فیدبک موقعیت ولو و تسریع در فرمان کنترلی است می‏‌تواند مقدار سیال عبوری از شیر را به صورت دقیق‏‌تر و سریع‌‏تر کنترل نماید. ابزار دیگر مورد استفاده در ولوهای کنترل مبدل I/P است. از آنجا که سیگنال کنترلی که به ولو فرمان می‌‏دهد می‎‏‌تواند از نوع جریان 4-20 mA باشد، با اضافه نمودن این ابزار در ولوهای پنوماتیک می‌‏توان سیگنال جریان الکتریکی را به سیگنال پنوماتیکی تبدیل نمود.